فنوکسی اتانول و اتیل هگزیل گلیسیرین دو ماده شیمیایی رایج در محصولات آرایشی و بهداشتی هستند که به عنوان مواد نگهدارنده و ضد میکروب استفاده می‌شوند. این ترکیبات در افزایش ماندگاری محصولات، جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها و حفظ کیفیت ترکیبات فعال نقش دارند.
فنوکسی اتانول (Phenoxyethanol)
تعریف و ساختار شیمیایی
فنوکسی اتانول (C₈H₁₀O₂) یک ترکیب آلی است که از دسته اترهای گلیکولی محسوب می‌شود. این ماده از واکنش بین فنول و اتیلن اکسید تولید می‌شود.
ویژگی‌ها و خواص فیزیکی
- مایعی بی‌رنگ تا کم‌رنگ با بوی ملایم
- دارای نقطه جوش حدود 247 درجه سانتی‌گراد
- به‌طور جزئی در آب حل می‌شود اما در روغن‌ها و الکل‌های چرب به خوبی حل‌پذیر است.
کاربردها
- محافظت از محصولات آرایشی: به عنوان یک ماده نگهدارنده در کرم‌ها، لوسیون‌ها، شامپوها و محصولات بهداشتی به‌کار می‌رود.
- ضد باکتری و ضد قارچ: از رشد باکتری‌های بیماری‌زا و قارچ‌های مضر جلوگیری می‌کند.
- در صنایع دارویی: برای حفظ پایداری داروهای مایع و پمادها استفاده می‌شود.
- حلال در تولید عطرها و اسانس‌ها.
مزایا
- جایگزین مناسب برای پارابن‌ها به‌عنوان نگهدارنده.
- خاصیت ضدعفونی‌کننده‌ی مؤثر.
- پایداری شیمیایی بالا.
مضرات و ایمنی
- در غلظت‌های بالا ممکن است باعث تحریک پوست و واکنش‌های آلرژیک شود.
- مصرف بیش از حد می‌تواند تأثیرات منفی بر سیستم عصبی داشته باشد.
- سازمان FDA استفاده از آن را تا غلظت 1% در محصولات آرایشی تأیید کرده است.
اتیل هگزیل گلیسیرین (Ethylhexylglycerin)
تعریف و ساختار شیمیایی
اتیل هگزیل گلیسیرین یک ترکیب مشتق‌شده از گلیسیرین است که دارای خاصیت نگهدارنده و مرطوب‌کننده می‌باشد. این ماده از واکنش گلیسیرین با اتیل هگزیل استخراج می‌شود.
ویژگی‌ها و خواص فیزیکی
- مایعی بی‌رنگ با ویسکوزیته متوسط
- محلول در روغن‌ها و برخی حلال‌های آلی
- دارای بوی خفیف
کاربردها
- نگهدارنده در محصولات آرایشی: اغلب همراه با فنوکسی اتانول برای افزایش اثر ضد میکروبی به کار می‌رود.
- مرطوب‌کننده: باعث افزایش رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی آن می‌شود.
- عامل ضدباکتری: از رشد میکروب‌ها جلوگیری می‌کند.
- افزایش عملکرد سایر مواد نگهدارنده.
مزایا
- جایگزینی مناسب برای مواد نگهدارنده مضر مانند پارابن‌ها.
- اثر ملایم بر پوست و احتمال حساسیت کمتر.
- خاصیت ضدباکتری و ضدقارچ قوی.
مضرات و ایمنی
- در غلظت‌های بالا ممکن است باعث تحریک پوست شود.
- برخی افراد ممکن است حساسیت خفیفی نسبت به آن نشان دهند.
- در دوز مجاز (0.5% تا 1%) ایمن تلقی می‌شود.
ترکیب فنوکسی اتانول و اتیل هگزیل گلیسیرین در محصولات آرایشی
این دو ماده اغلب با هم استفاده می‌شوند تا اثربخشی یکدیگر را تقویت کنند. اتیل هگزیل گلیسیرین عملکرد ضدباکتری فنوکسی اتانول را بهبود می‌بخشد، در حالی که اثر تحریک‌کنندگی آن را کاهش می‌دهد.
دلایل استفاده ترکیبی
- ایجاد یک سیستم نگهدارنده قوی با تأثیر ملایم‌تر بر پوست.
- جلوگیری از رشد میکروب‌ها بدون نیاز به مواد شیمیایی قوی‌تر.
- افزایش پایداری محصولات آرایشی و بهداشتی.
نتیجه‌گیری
فنوکسی اتانول و اتیل هگزیل گلیسیرین از ترکیبات مهم در محصولات آرایشی هستند که به عنوان جایگزین ایمن‌تر برای پارابن‌ها شناخته می‌شوند. با وجود برخی نگرانی‌ها درباره تحریکات پوستی، در غلظت‌های مجاز این مواد ایمن محسوب می‌شوند.
