۱/۲ اتان تیول چیست؟ (لیست قیمت خرید + سفارش آنلاین)
۱/۲-اتان‌تیول چیست؟
۱/۲-اتان‌تیول (Ethanethiol) یک ترکیب آلی گوگرددار با فرمول شیمیایی C₂H₆S است. این ماده به دلیل بوی بسیار قوی و زننده‌ای که دارد، اغلب به عنوان یک ماده شناسایی‌کننده در گازهای طبیعی استفاده می‌شود.
مقاله: بررسی کامل ۱/۲-اتان‌تیول و ویژگی‌های آن
۱/۲-اتان‌تیول یکی از ترکیبات مهم گوگردی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. این ترکیب دارای بوی بسیار قوی شبیه به بوی فاسد تخم‌مرغ یا پیاز است و به همین دلیل در ایمنی گازهای طبیعی نقش کلیدی دارد. این مقاله به بررسی خواص شیمیایی، فیزیکی، سنتز، کاربردها و خطرات ۱/۲-اتان‌تیول می‌پردازد.
۱. مقدمه
ترکیبات گوگردی آلی به دلیل نقش مهمشان در صنایع مختلف مورد توجه شیمی‌دانان و مهندسان قرار گرفته‌اند. یکی از این ترکیبات ۱/۲-اتان‌تیول است که به دلیل ویژگی‌های خاص خود در صنعت نفت، شیمی و داروسازی کاربرد دارد. در این مقاله به بررسی کامل این ترکیب، نحوه سنتز، خصوصیات، کاربردها و مخاطرات آن می‌پردازیم.
۲. فرمول شیمیایی و ساختار مولکولی
۱/۲-اتان‌تیول با فرمول C₂H₆S یکی از ساده‌ترین تیول‌ها است. ساختار مولکولی آن شامل یک گروه -SH (سولفیدریل) متصل به یک زنجیره دوکربنه است که باعث شباهت آن به اتانول (C₂H₆O) می‌شود، اما با جایگزینی اکسیژن با گوگرد، خواص شیمیایی آن کاملاً تغییر می‌کند.
۳. خواص فیزیکی و شیمیایی
| ویژگی | مقدار |
|---|---|
| فرمول مولکولی | C₂H₆S |
| جرم مولی | ۶۲.۱۳ گرم بر مول |
| نقطه جوش | ۳۵ درجه سانتی‌گراد |
| نقطه ذوب | -۱۴۶ درجه سانتی‌گراد |
| چگالی | ۰.۸۳۶ گرم بر سانتی‌متر مکعب |
| حلالیت در آب | کم محلول |
| بوی مشخصه | بسیار تند و شبیه به پیاز یا گاز فاسد |
۱/۲-اتان‌تیول یک مایع بی‌رنگ با بوی بسیار قوی است که حتی در غلظت‌های بسیار کم نیز قابل شناسایی است.
۴. سنتز و تولید
روش‌های مختلفی برای سنتز ۱/۲-اتان‌تیول وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
۴.۱. واکنش هیدروژن‌دار کردن دی‌سولفیدها
در این روش، دی‌سولفید اتان (C₂H₆S₂) با استفاده از هیدروژن (H₂) در حضور کاتالیزورهای فلزی به ۱/۲-اتان‌تیول تبدیل می‌شود.
۴.۲. واکنش کلرواستیک اسید با سولفید سدیم
در این روش، کلرواتان (C₂H₅Cl) با سولفید سدیم (Na₂S) واکنش داده و ۱/۲-اتان‌تیول تولید می‌شود.
۴.۳. روش‌های صنعتی
در صنعت، تولید این ترکیب معمولاً از طریق واکنش اتیلن (C₂H₄) با هیدروژن سولفید (H₂S) در حضور کاتالیزور انجام می‌شود.
۵. کاربردهای ۱/۲-اتان‌تیول
۵.۱. در صنعت گاز طبیعی
یکی از مهم‌ترین کاربردهای ۱/۲-اتان‌تیول، افزودن آن به گاز طبیعی برای شناسایی نشتی‌ها است. گاز طبیعی بی‌بو است، اما افزودن مقادیر کمی از این ماده باعث می‌شود بوی آن به شدت قابل تشخیص باشد.
۵.۲. در صنایع شیمیایی و داروسازی
این ترکیب به عنوان حلال و همچنین در ساخت برخی داروها و مواد شیمیایی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۵.۳. در سنتز ترکیبات آلی گوگردی
۱/۲-اتان‌تیول به عنوان یک پیش‌ماده در تولید برخی ترکیبات گوگردی مانند دی‌سولفیدها و سولفوکسیدها استفاده می‌شود.
۵.۴. در تولید آفت‌کش‌ها
برخی از آفت‌کش‌های ارگانوسولفوری از این ترکیب به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند.
۶. خطرات و اثرات زیست‌محیطی
۱/۲-اتان‌تیول یک ماده بسیار قوی از نظر بو است و در غلظت‌های کم نیز قابل شناسایی است.
۶.۱. خطرات بهداشتی
- استنشاق: باعث تحریک شدید سیستم تنفسی و چشم‌ها می‌شود.
- تماس با پوست: ممکن است باعث حساسیت و تحریک شود.
- بلعیدن: می‌تواند اثرات سمی ایجاد کند و بر روی سیستم گوارشی اثر منفی داشته باشد.
۶.۲. خطرات زیست‌محیطی
این ترکیب به راحتی در محیط منتشر شده و می‌تواند به آب‌های سطحی و هوا آسیب بزند. مدیریت و کنترل انتشار این ماده از اهمیت بالایی برخوردار است.
۷. مقایسه با ترکیبات مشابه
در جدول زیر، ۱/۲-اتان‌تیول با سایر ترکیبات تیول مقایسه شده است:
| ترکیب | فرمول شیمیایی | نقطه جوش (°C) | بوی مشخصه |
|---|---|---|---|
| ۱/۲-اتان‌تیول | C₂H₆S | ۳۵ | تند و زننده |
| متان‌تیول | CH₄S | ۶ | بوی گاز فاضلاب |
| پروپان‌تیول | C₃H₈S | ۵۱ | بوی شبیه به سیر |
| بوتان‌تیول | C₄H₁₀S | ۹۷ | بوی شبیه به پیاز فاسد |
۸. نتیجه‌گیری
۱/۲-اتان‌تیول یکی از مهم‌ترین ترکیبات گوگردی آلی است که به دلیل بوی شدید و خاصیت هشداردهنده‌اش، در ایمنی گازهای طبیعی و صنایع شیمیایی کاربرد گسترده‌ای دارد. با این حال، به دلیل اثرات زیست‌محیطی و سمی، باید در استفاده از آن دقت شود.
